بیت کوین نخرید حتی اگر بانک مرکزی مجوز داد

متخصص مطالعات استراتژیک اقتصادی درباره خریدوفروش بیت کوین هشدار داد.

  یک متخصص در مطالعات استراتژیک اقتصادی با اشاره به ممنوعیت بیت‌کوین  در چین و تبدیل ایران به یک بازار مناسب برای بازاریابان این حوزه هشدار داد: حتی اگر بانک مرکزی هم مجوز داد، بیت‌کوین  نخرید، این بازار مخرب است.
علی کاشمری، دارای دکترای تخصصی اقتصاد مالی از دانشگاه پوترا مالزی است.  او با تشریح وضعیت بازارهای مختلف پولی و بانکی، بورس و...، معتقد است رکود و شرایط فعلی اقتصاد در بخش‌های مختلف، مردم را برای حفظ ارزش دارایی‌ها، به سمت خرید طلا و ارزها و حتی به تشویق برخی سودجویان به سمت پول‌های دیجیتال سوق داده است که درنهایت گرایش به خرید بیت‌کوین  و... به ضرر مردم خواهد بود به آن‌ها آسیب خواهد زد.
او معتقد است بیت‌کوین پول نیست و عمده پول‌های دیجیتال در مسیر انجام فعالیت‌های غیرقانونی و خلافکارانه مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کاشمری دبیر اسبق انجمن علمی اقتصاد، مالی و حسابداری (EFA) دانشگاه‌های جنوب شرق آسیا و عضو انجمن بین‌المللی اقتصاددانان ایران (IIEA) است. وی همچنین مسلط به زبان‌های انگلیسی، مالایی و عربی است. عمده فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقی کاشمری بر حوزه اقتصاد دفاعی و حوزه‌های پولی و بانکی متمرکز است که دیگر نظرات وی را در حوزه پول‌های دیجیتال در گفت‌وگویی می‌خوانید.

بیت‌کوین پول نیست
با ورود پول‌های دیجیتال به بازارهای کشور موافق هستید؟ چرا؟

با این نوع پدیده که الان با بیت‌کوین  (BitCoin) شناخته می‌شود به‌هیچ‌وجه موافق نیستم. چون‌که اصلاً پول نیست. کالا یا خدمتی است که به علت ارزش و ویژگی که دارد برای معاملات هم استفاده می‌شود.
اجازه دهید تا ماهیت آن را به زبان ساده‌ای بگویم: فرض کنید یک بازی کامپیوتری در هر مرحله که شما برنده می‌شوید 100 امتیاز بدهد، این بازی قابلیت آن را دارد که امتیازات خود را به افراد دیگری هم که این بازی را می‌کنند بدهید. شما 100 امتیازدارید و افراد دیگری هم هستند که حاضرند برای گرفتن این 100 امتیاز به شما پول بدهند؛ هر امتیاز 1 دلار. در این حالت امتیازی که شما دارید ارزش پیداکرده است و نرخ مبادله آن برابر با دلار می‌شود. هرچقدر که افراد بیشتری برای خرید امتیاز شما درخواست بدهند مسلماً قیمت هم بالاتر می‌رود و اگر تقاضایی برایش نباشد ارزشش افت می‌کند. کل امتیازی که هر فرد در این بازی می‌تواند بگیرد مثلاً 10 هزار است؛ در این حالت عرضه این امتیاز هم در بازار خریدوفروش امتیاز، محدود است و به‌نوعی مقدار امتیازها را در بازار کمیاب می‌کند و همین ارزش امتیاز را تا مدتی بالا نگه می‌دارد.

مدتی تب این بازی در جامعه وجود دارد و پس‌ازآن بازی دیگری ساخته و مورد استقبال مردم می‌شود. در این حالت تقاضا و قیمت برای امتیازهای بازی اولی به‌شدت کاهش می‌یابد. حتی ممکن است به دلایل مختلفی حاکمیت استفاده از این بازی‌‌ها را ممنوع کند و در این حالت مردمی می‌مانند با یکسری امتیاز بادکرده که قابلیت نقد شوندگی پایینی دارند و قیمت افت شدیدی پیدا می‌کند.

بیت‌کوین هم رویکرد تقریباً مشابهی دارد. چند سال پیش هکری که هنوز شناخته‌نشده است نوعی نرم‌افزار را طراحی می‌کند که از طریق آن مردم بتوانند بدون استفاده از نظام بانکی و با مخفی نگه‌داشتن اسم فرستنده و گیرنده پول و علت انتقال پول، پول خود را به نقطه‌ای از دنیا انتقال دهند. البته با این ویژگی که تعداد این خدمات محدود و برای چند سال طراحی شد. چنین ویژگی برای استفاده از این خدمت، ارزش ایجاد کرد. خب به نظر شما چه کسانی برای هم‌چین خدمتی حاضرند تقاضا داشته باشند؟

اصلی‌ترین این افراد خلاف‌کارها و پول‌شوها هستند و مابقی سفته بازها (افرادی که با افزایش قیمت کالایی ‌می‌خرند تا از نوسانات افزایشی قیمت استفاده کنند). از طریق بیت‌کوین  می‌توانند به‌راحتی بدون مشخص شدن نام فرستنده و گیرنده پول بفرستند. مثلاً فردی در آمریکا می‌خواهد بابت یک عملیات تروریستی به فردی دیگر در اروپا پول بدهد. با دلارش بیت‌کوین  می‌خرد، بیت‌کوین  را ارسال می‌کند و فرد اروپایی بیت‌کوین  را دریافت و در کشورش به قیمت روز می‌فروشد و بجایش یورو می‌گیرد. در این فرایند خلافکارانه همه مشخصات طرفین مخفی می‌ماند و پول‌شویی هم انجام می‌شود. به عبارتی کاربرد اصلی بیت‌کوین  همین است که خارج از سیستم بانکی، انتقالات مالی مجرمانه صورت بگیرد.

استفاده از بیت‌کوین محدود یا ممنوع شده است
آینده این پول‌ها را در جهان چطور ارزیابی می‌کنید؟ معمولاً بازارهای مالی در دست برخی پول‌های خاص است. آیا آمریکا و دیگر صاحبان این نوع پول‌ها در این خصوص حرکتی خواهند کرد؟

خیلی از کشورها ازجمله آمریکایی، اروپایی و آسیایی در حال حاضر متوجه کاربردهای بیت‌کوین  شده‌اند. به همین دلیل استفاده از آن یا محدودشده یا ممنوع. مثلاً چند ماه گذشته، چین استفاده از بیت‌کوین  را ممنوع اعلام کرد و ارزشش به‌شدت افت پیدا کرد. یا حتی اتحادیه اروپا هم می‌خواهد به‌زودی مواردی را برای محدودیت استفاده از بیت‌کوین  در اروپا مشخص کند. به‌هرحال نوع مکانیزم طراحی بیت‌کوین  به‌گونه‌ای است که تولید آن در سال‌های پیشرو به اتمام می‌رسد و در چنین حالتی و با رویکرد منفی حاکمیت کشورها به این موضوع، خلاف‌کارها باید راه دیگری را برای انتقالات خود پیدا کنند؛ مثلاً نرم‌افزار دیگری طراحی شود که یک‌جور خدمات مشابهی برایشان ایجاد کند باقابلیت‌های بالاتر؛ در چنین حالتی ممکن است حتی قیمت بیت‌کوین  روزی به صفر هم برسد.

ذات بیت‌کوین برای پرداخت اعمال مجرمانه است
آیا در شرایط تحریم، پول‌های دیجیتال می‌توانند به فرار از تحریم کمک کنند؟

ذات بیت‌کوین  در همین است. برای پرداخت اعمال مجرمانه، پول‌شویی و دور زدن تحریم، یکی از گزینه‌ها است؛ اما به چه قیمتی؟ در حال حاضر با توجه به آمار بین‌المللی، چند سالی است که ایران پول‌شویی کشور دنیا معرفی می‌شود. متأسفانه در این شاخص اول هستیم هرچند نباید اهداف و اغراض سیاسی را در این آمارها مورد بی‌توجهی قرارداد. بااین‌همه مشکلاتی که برای رفع تحریم‌ها داشتیم چرا کاری کنیم که بهانه برای تحریم بیشتر پیدا شود. مثلاً الان در چین استفاده از بیت‌کوین  ممنوع شده و ما فرضاً بخواهیم به‌طور رسمی از بیت‌کوین  در کشور استفاده کنیم. همین چین هم که با آن رابطه تجاری داریم ممکن است برای تجار ما تحریم‌هایی قائل شود.

 بیت‌کوین به‌طور غیررسمی استفاده می‌شود
آیا پول دیجیتال در کشوری به‌طور رسمی مورداستفاده است؟ چرا؟

در حال حاضر رسماً خیر، اگر هم استفاده می‌شود به‌این‌علت است که فعلاً قانون یا مقررات خاصی برایش وضع نشده است. برای بیشتر کشورها به یک چالش تبدیل‌شده است چون بازاری برای انتقالات مالی به‌موازات بانک مرکزی شکل‌گرفته که هیچ کنترلی بر آن وجود ندارد.

برخی بانک‌های بین‌المللی به استفاده از پول‌های دیجیتالی علاقه نشان داده‌اند، نظر شما در این خصوص و آینده آن چیست؟

نظر مثبت آن‌ها براساس مکانیزم انتقال مالی است که فراهم کرده است و نه نوع کاربری آن. به‌هرحال اصل ایده که برای اولین بار در مقاله‌ای با اسم مستعار یک هکر منتشرشده بود، امکان افزایش سرعت و دقت انتقال مالی بدون در نظر گرفتن بانک‌های مرکزی را توضیح داد که موضوع جالب‌توجهی است. ولی بسیاری از بانک‌های مرکزی متوجه شده‌اند که این فقط ظاهر قضیه است و در اصل منظور دیگری برای آن وجود دارد. ممکن است با خودمان فکر کنیم که می‌توان از چاقو، هم برای نجات افراد در جراحی استفاده کرد و هم برای قتلشان در جنایت ولی باید در نظر گرفت که کاربرد اصلی بیت‌کوین  فقط در پرداخت‌های غیرقانونی و خلافکارانه است.

پول‌های دیجیتالی بر پول‌های رایج تأثیر دارد
آیا ممکن است بیت‌کوین  و...، پول‌های رایج چون دلار را تحت تأثیر قرار دهند؟

بله حتماً، به‌هرحال تبدیل به بازاری برای عملیات سفته‌بازی هم شده است. اگر بازدهی دلار پایین باشد، سرمایه‌گذاران پول خود را به سمت فعالیت در سایر بازارهای غیرمولد می‌روند.
بعد از ممنوعیت بیت‌کوین  در چین، ایران به یکی از بهترین گزینه‌ها برای بازاریان این حوزه تبدیل‌شده است.

تمایل به خرید پول‌های دیجیتال به مردم آسیب خواهد زد
علت داغ شدن اخیر این بحث در ایران چیست؟

وقتی‌که فعالیت بیت‌کوین  در چین ممنوع شد، بازار خیلی بزرگی را از دست داد و فعالان آن به دنبال بازارهایی هستند که ضمن عدم شناخت از بیت‌کوین ولی باانگیزه بالا برای سفته‌بازی حاضرند آن را بخرند. الان ایران یکی از بهترین گزینه‌ها برای بازاریابان این حوزه است. چون مردم با کاهش سود بانکی، دیگر اولویتی برای حفظ سپرده بلند‌مدت خود در بانک‌ها ندارند، اعتمادی هم به بورس ندارند، رکود است و بازدهی فعالیت تولیدی هم برایشان به‌صرفه نیست، مؤسسات مالی غیر بانکی هم دیگر اعتباری برای مردم ندارند؛ پس می‌روند طلا و دلار می‌خرند تا ارزش دارایی خود را حفظ کنند. دراین‌بین افرادی سودجو آن‌ها را تشویق می‌کنند که بیت‌کوین  بخرند و چندین برابر سود کنند. حتی شنیده‌ام که این کار توسط برخی عوامل بانک‌ها و صرافی‌ها هم انجام می‌شود و برایش تبلیغ می‌کنند. البته شاید دولت یا بانک مرکزی فکر کنند با هجوم مردم به بازار بیت‌کوین ، فشار تقاضا از دلار برداشته شود و مدتی قیمت دلار ثبات پیدا کند ولی به‌هرحال این‌یک تجویز موقتی خواهد بود و درنهایت آسیب آن به مردم می‌رسد.

بیت‌کوین  نخرید، این بازار مخرب است
در صورت استفاده چه توصیه‌ها و هشدارهایی دارید؟

حتی اگر بانک مرکزی هم برای فعالیت بیت‌کوین مجوز داد، بازهم بیت‌کوین  نخرید؛ این بازار مخرب است. یک سایت عمده‌فروش مواد مخدر را که با بیت‌کوین  معامله می‌کند را ببینید. البته دسترسی به این سایت‌ها برای عموم مقدور نیست، بلکه در فضای DarkWeb یا DeepWeb  قرار دارند. بسیاری از فضای مجازی در اختیار این نوع اعمال خلافکارانه است. در این بخش از فضای مجازی شنیع‌ترین جرائم را می‌توان با پرداخت بیت‌کوین  انجام داد؛ استخدام قاتل، استخدام سارق، استخدام هکر، مشارکت در سود فروش مواد مخدر، فساد جنسی، فروش انسان‌ها و ... بدون آنکه اثری از افراد ثبت شود.